روایاتی در باب مقام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
روایات بسیاری در مورد مقام های نورانی حضرت فاطمه زهرا (س) وارد شده است. و در اینجا صرفا به چند نمونه از آن روایات اشاره می شود. لازم به ذکر است به جهت آنکه این دسته از روایات طولانی بوده، و خواندن آن به این صورت (بدون دقت در محتوا) خالی از فایده است، و از طرف دیگر از آنجا که ممکن است برخی نیاز به دقت در متن عربی و یا رجوع به منبع داشته باشند، احادیث به دو صورت ثبت شده است، تا برای همه قابل استفاده باشد. ابتدا متن فارسی که خلاصه و ترجمه روایات است ذکر می شود، و سپس در ادامه متن عربی و کامل روایت به همراه منابع آن آمده است، تا در صورت نیاز به آن مراجعه شود.
حدیث اول:
- رسول خدا (ص) روایت کرده:
نور فاطمه قبل از آنکه زمین و آسمان خلق شوند، آفریده شد. او حوریّه اى به شکل انسان است. خداوند قبل از اینکه حضرت آدم را بیافریند فاطمه را از نور خود آفرید. او در آن زمان در قسمتی از ساق عرش الهی ساکن بود.
پس زمانی که اراده نمود فاطمه را از صلب من خارج کند، نور او را در سیبی قرار داد، جبرئیل آن سیب را نزد من آورد. هنگامی که آن را گاز زدم، نوری از آن ساطع شد که موجب تعجب من شد، و جبزئیل گفت: بخور و نترس، زیرا آنچه دیدی نور بانویی است که در آسمان «منصوره» و در زمین «فاطمه» خواهد بود.
حدیث دوم:
- رسول خدا (ص) فرمود:
هنگامى که به آسمان عروج کردم، جبرئیل دستم را گرفته وارد بهشت نمود و خرمایى بهشتى به من داد، پس خرما را خوردم و در اثر آن نطفهاى در بطن من پدیدار شد، هنگامى که به زمین بازگشتم، با خدیجه همبستر شدم و خدیجه به فاطمه حامله گردید، پس فاطمه حوریّهاى به شکل انسان است و من هر گاه مشتاق بوى بهشت مىشوم، بوى دخترم فاطمه را استشمام مىکنم.
حدیث سوم:
- امام صادق (ع) روایت کرده:
پیامبر (ص) فاطمه را خیلى دوست داشت و هر وقت او را مى دید مى بوسید، عایشه از این موضوع اظهار ناراحتى مى کرد، پس رسول خدا فرمود: اى عایشه! در آن شبى که مرا به آسمان بردند، داخل بهشت، جبرئیل دست مرا گرفته نزدیک درخت طوبى برد و مقدارى از میوه آن را به من داد، پس از خوردن آن میوه، نطفه اى در پشت من به هم رسید، هنگامى که به زمین بازگشتم با خدیجه همبستر شدم و او به فاطمه حامله شد، پس هیچ گاه فاطمه را نبوسیده ام مگر اینکه بوى درخت طوبى را از او استشمام کرده ام.
حدیث چهارم:
- در تفسیر اصفی در ذیل آیه شریفه: «الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبى لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآب» (رعد/29) به نقل از اصول کافی چنین روایت کرده است:
درخت طوبی درختی بهشتی است که اصل آن در خانه پیامبر است و در خانه هر مومنی نیز شاخه ای از آن وجود دارد. پس مومنین هرچه در دلشان خطور کند و بخواهند، توسط این شاخه ها بر آورده می شود و به آنها داده می شود.
حدیث پنجم:
- رسول خدا (ص) فرمودند:
زمانی که خداوند بهشت را از نور خویش خلق کرد، آن نور را به سه قسم تقسیم کرد: یک سوم آن را به من و یک سوم آن را به فاطمه و یک سوم دیگر آن را به علی و اولادش داد.
پس هر مخلوقی از این نور بهره ای ببرد، به ولایت آل محمد می رسد و هر آنکه از این انوار بی نصیب بماند گمراه خواهد شد.
حدیث ششم:
- سلمان به نقل از عمار یاسر از حضرت زهرا (س) روایت نموده است:
خداى متعال نور مرا خلق کرد و من مدام مشغول تسبیح خداوند بودم، سپس آن نور را به صورت درختى نورانى در بهشت درآورد، و هنگامى که پدرم در شب معراج داخل بهشت گردید خداوند متعال به او وحى نمود تا از میوه هاى این درخت بخورد و به این ترتیب خداوند مرا در صلب پدرم قرار داد و من از وى متولّد شدم. پس من از آن نورم، و بدان که نسبت به هر آنچه بوده، هست و خواهد بود عالم و آگاه هستم.
متن عربی روایات به همراه منابع آن:
حدیث اول:
- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص):
خُلِقَ نُورُ فَاطِمَةَ (ع) قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ الْأَرْضَ وَ السَّمَاءَ فَقَالَ بَعْضُ النَّاسِ یَا نَبِیَّ اللَّهِ فَلَیْسَتْ هِیَ إِنْسِیَّةً فَقَالَ فَاطِمَةُ حَوْرَاءُ إِنْسِیَّةٌ قَالُوا یَا نَبِیَّ اللَّهِ وَ کَیْفَ هِیَ حَوْرَاءُ إِنْسِیَّةٌ قَالَ خَلَقَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ نُورِهِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ إِذْ کَانَتِ الْأَرْوَاحُ فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ عُرِضَتْ عَلَى آدَمَ قِیلَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ وَ أَیْنَ کَانَتْ فَاطِمَةُ قَالَ کَانَتْ فِی حُقَّةٍ تَحْتَ سَاقِ الْعَرْشِ قَالُوا یَا نَبِیَّ اللَّهِ فَمَا کَانَ طَعَامُهَا قَالَ التَّسْبِیحُ وَ التَّقْدِیسُ وَ التَّهْلِیلُ وَ التَّحْمِیدُ فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ وَ أَخْرَجَنِی مِنْ صُلْبِهِ وَ أَحَبَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُخْرِجَهَا مِنْ صُلْبِی جَعَلَهَا تُفَّاحَةً فِی الْجَنَّةِ وَ أَتَانِی بِهَا جَبْرَئِیلُ ع فَقَالَ لِی السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ یَا مُحَمَّدُ قُلْتُ وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبَّکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ قُلْتُ مِنْهُ السَّلَامُ وَ إِلَیْهِ یَعُودُ السَّلَامُ قَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ هَذِهِ تُفَّاحَةٌ أَهْدَاهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْکَ مِنَ الْجَنَّةِ فَأَخَذْتُهَا وَ ضَمَمْتُهَا إِلَى صَدْرِی قَالَ یَا مُحَمَّدُ یَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ کُلْهَا فَفَلَقْتُهَا فَرَأَیْتُ نُوراً سَاطِعاً وَ فَزِعْتُ مِنْهُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ مَا لَکَ لَا تَأْکُلْ کُلْهَا وَ لَا تَخَفْ فَإِنَّ ذَلِکَ النُّورَ لِلْمَنْصُورَةِ فِی السَّمَاءِ وَ هِیَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةُ قُلْتُ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ وَ لِمَ سُمِّیَتْ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةَ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ قَالَ سُمِّیَتْ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ شِیعَتُهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا وَ هِیَ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةُ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ یَعْنِی نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّیهَا.
- منبع: بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج43، ص: 4 / 5
حدیث دوم:
- قَالَ النَّبِیُّ (ص):
لَمَّا عُرِجَ بِی إِلَى السَّمَاءِ أَخَذَ بِیَدِی جَبْرَئِیلُ (ع) فَأَدْخَلَنِی الْجَنَّةَ فَنَاوَلَنِی مِنْ رُطَبِهَا فَأَکَلْتُهُ فَتَحَوَّلَ ذَلِکَ نُطْفَةً فِی صُلْبِی فَلَمَّا هَبَطْتُ إِلَى الْأَرْضِ وَاقَعْتُ خَدِیجَةَ فَحَمَلَتْ بِفَاطِمَةَ (ع) فَفَاطِمَةُ حَوْرَاءُ إِنْسِیَّةٌ فَکُلَّمَا اشْتَقْتُ إِلَى رَائِحَةِ الْجَنَّةِ شَمِمْتُ رَائِحَةَ ابْنَتِی فَاطِمَةَ.
- منبع: بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج43، ص: 4
حدیث سوم:
- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ:
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) یُکْثِرُ تَقْبِیلَ فَاطِمَةَ ع فَأَنْکَرَتْ ذَلِکَ عَائِشَةُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) یَا عَائِشَةُ إِنِّی لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَى السَّمَاءِ دَخَلْتُ الْجَنَّةَ فَأَدْنَانِی جَبْرَئِیلُ مِنْ شَجَرَةِ طُوبَى وَ نَاوَلَنِی مِنْ ثِمَارِهَا فَأَکَلْتُهُ فَحَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکِ مَاءً فِی ظَهْرِی فَلَمَّا هَبَطْتُ إِلَى الْأَرْضِ وَاقَعْتُ خَدِیجَةَ فَحَمَلَتْ بِفَاطِمَةَ فَمَا قَبَّلْتُهَا قَطُّ إِلَّا وَجَدْتُ رَائِحَةَ شَجَرَةِ طُوبَى مِنْهَا.
- منبع: بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج43، ص: 6
حدیث چهارم:
- عن أبی عبد اللّه علیه السّلام:
«طوبى شجرة فی الجنّة، أصلها فی دار النّبیّ صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، و لیس من مؤمن إلّا و فی داره غصن منها، لا یخطر على قلبه شهوة شیء إلّا أتاه به ذلک، و لو أنّ راکبا مجدّا سار فی ظلّها مائة عام ما خرج منه، و لو طار من أسفلها غراب ما بلغ أعلاها حتّى یسقط هرما، ألا ففی هذا فارغبوا»
فی روایة: «أصلها فی دار علیّ بن أبی طالب»
و ورد: «إنّه قیل للنّبیّ صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فی ذلک، فقال: إنّ داری و دار علیّ فی الجنّة بمکان واحد»
- منبع: الأصفى فی تفسیرالقرآن، ج1، ص: 604 به نقل از الکافی 2: 239، الحدیث: 30
حدیث پنجم:
- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم:
«لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ خَلَقَهَا مِنْ نُورِ وَجْهِهِ؛ ثُمَّ أَخَذَ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ فَقَذَفَه، فَأَصَابَنِی ثُلُثُ النُّورِ وَ أَصَابَ فَاطِمَةَ سلام الله علیها ثُلُثُ النُّورِ، وَ أَصَابَ عَلِیّاً علیه السلام وَ أَهْلَ بَیْتِهِ ثُلُثُ النُّور،ِ فَمَنْ أَصَابَهُ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ اهْتَدَى إِلَى وَلَایَةِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَنْ لَمْ یُصِبْهُ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ ضَلَّ عَنْ وَلَایَةِ آلِ مُحَمَّدٍ»
- منبع: بحارالأنوار ج : 43 / ص :44
حدیث ششم:
- حَدَّثَنِی سَلْمَانُ قَالَ حَدَّثَنِی عَمَّارٌ:
وَ قَالَ أُخْبِرُکَ عَجَباً قُلْتُ حَدِّثْنِی یَا عَمَّارُ قَالَ نَعَمْ شَهِدْتُ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ (ع) وَ قَدْ وَلَجَ عَلَى فَاطِمَةَ (ع) فَلَمَّا أَبْصَرَتْ بِهِ نَادَتْ ادْنُ لِأُحَدِّثَکَ بِمَا کَانَ وَ بِمَا هُوَ کَائِنٌ وَ بِمَا لَمْ یَکُنْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ حِینَ تَقُومُ السَّاعَةُ قَالَ عَمَّارٌ فَرَأَیْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع یَرْجِعُ الْقَهْقَرَى فَرَجَعْتُ بِرُجُوعِهِ إِذْ دَخَلَ عَلَى النَّبِیِّ ص فَقَالَ لَهُ ادْنُ یَا أَبَا الْحَسَنِ فَدَنَا فَلَمَّا اطْمَأَنَّ بِهِ الْمَجْلِسُ قَالَ لَهُ تُحَدِّثُنِی أَمْ أُحَدِّثُکَ قَالَ الْحَدِیثُ مِنْکَ أَحْسَنُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ کَأَنِّی بِکَ وَ قَدْ دَخَلْتَ عَلَى فَاطِمَةَ وَ قَالَتْ لَکَ کَیْتَ وَ کَیْتَ فَرَجَعْتَ فَقَالَ عَلِیٌّ ع نُورُ فَاطِمَةَ مِنْ نُورِنَا فَقَالَ ع أَ وَ لَا تَعْلَمُ فَسَجَدَ عَلِیٌّ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى قَالَ عَمَّارٌ فَخَرَجَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ خَرَجْتُ بِخُرُوجِهِ فَوَلَجَ عَلَى فَاطِمَةَ ع وَ وَلَجْتُ مَعَهُ فَقَالَتْ کَأَنَّکَ رَجَعْتَ إِلَى أَبِی ص فَأَخْبَرْتَهُ بِمَا قُلْتُهُ لَکَ قَالَ کَانَ کَذَلِکِ یَا فَاطِمَةُ فَقَالَتْ اعْلَمْ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ نُورِی وَ کَانَ یُسَبِّحُ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ ثُمَّ أَوْدَعَهُ شَجَرَةً مِنْ شَجَرِ الْجَنَّةِ فَأَضَاءَتْ فَلَمَّا دَخَلَ أَبِی الْجَنَّةَ أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَیْهِ إِلْهَاماً أَنِ اقْتَطِفِ الثَّمَرَةَ مِنْ تِلْکَ الشَّجَرَةِ وَ أَدِرْهَا فِی لَهَوَاتِکَ فَفَعَلَ فَأَوْدَعَنِی اللَّهُ سُبْحَانَهُ صُلْبَ أَبِی ص ثُمَّ أَوْدَعَنِی خَدِیجَةَ بِنْتَ خُوَیْلِدٍ فَوَضَعَتْنِی وَ أَنَا مِنْ ذَلِکَ النُّورِ أَعْلَمُ مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ وَ مَا لَمْ یَکُنْ یَا أَبَا الْحَسَنِ الْمُؤْمِنُ یَنْظُرُ بِنُورِ اللَّهِ تَعَالَى.
- منبع: بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج43، ص: 8
